JUST: Juridical and context-aware sharing of information for ensuring compliance

Veilig informatie delen met de Nederlandse douane

Steeds meer vracht wordt per container vervoerd. Dat levert vooral voor de logistieke dienstverleners en de douane de vraag op: wat voor goederen zitten er allemaal in die container, kunnen die gevaarlijk zijn, of illegaal? Vandaar dat een groeiend aantal bedrijven vooraf wil weten wat er in de containers zit die zij op hun schepen vervoeren.

Deze informatie zou prima gebruikt kunnen worden door de douane bij hun controles en afweging om een container wel of niet fysiek te inspecteren. Helaas is het onduidelijk of de informatie gedeeld mag worden of niet. Wet- en regelgeving hierover verschillen per land. Denk aan privacy-wetgeving en afspraken over waar de gegeven informatie voor gebruikt mag worden. Dat maakt bedrijven huiverig om de informatie die aan hen is verstrekt door te spelen aan de douane.

In het JUSTproject onderzoeken de universiteiten van Delft en Rotterdam de mogelijkheden en onmogelijkheden om informatie te delen vanuit een gecombineerd juridisch en technisch perspectief. Bij het onderzoek wordt nauw samengewerkt met rederij Maersk Line Denemarken. Deze rederij met zeshonderd containerschepen geeft de onderzoekers inzicht in de informatie die rondom datadeling met de verschillende overheden bij hen voorhanden is. Daar wordt relevante wetgeving op dit vlak bij gezocht. Al die wetgeving wordt vergeleken en beoordeeld. Uiteindelijk moet dit leiden tot een prototype (it-systeem) dat is ingebed in wettelijke kaders (internationaal) en waarmee veilig en efficiënt informatie gedeeld kan worden met de Nederlandse douane.

Er wordt al lang onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de versnipperde informatie die in logsitieke ketens aanwezig is te bundelen en beschikbaar te stellen aan alle partijen in de keten, waaronder de douane. Dat stroomlijnt het logistieke proces en maakt de keten sneller en veiliger. Er wordt in projecten en met de douane gewerkt aan het afstemmen van de ICT, aan standaardisering van formulieren, aan problemen zoals kartelvorming (NMA), enzovoort. Maar het is een taaie problematiek. Het JUST project levert een bijdrage aan de oplossing.

Projectleider Marijn Janssen van de TU Delft: “In het logistieke netwerk hebben alle partijen een brokje informatie, maar niemand heeft het totaal. En dat totaalplaatje, dat is wat de douane nodig heeft vanwege bijvoorbeeld invoerrechten, veiligheid en kwaliteit van producten en de strijd tegen criminaliteit en terrorisme. De Nederlandse douane wil exact weten wat er vervoerd wordt. Ieder land heeft echter andere wetten, waardoor de vervoerders informatie over hun vracht niet zomaar mogen delen. Je kunt bijvoorbeeld een bepaalde privacywet overtreden”.

Bij bedrijven die de douane kent en vertrouwt, omdat hun processen voldoen aan bepaalde standaarden, wordt momenteel al minder gecontroleerd. In Europa krijgen dit soort bedrijven een AEO-certificaat, de Amerikaanse tegenhanger heet C-TPAT en ook landen als Japan en China hebben hun eigen AEO-variant. Containers van een gecertificeerde partij die in China al gecontroleerd zijn, hoeven in Europa niet meer helemaal opnieuw door de molen. Een groot deel van de bedrijven heeft echter nog altijd geen AEO-certificaat. Janssen: “Ons onderzoek gaat bovendien een stap verder dan de aspecten die via AEO geregeld zijn”.

Het onderzoek richt zich op de manier waarop de vervoerders hun informatie hebben verzameld en opgeslagen, of deze voldoet aan wettelijke eisen, en zo ja welke en van welk land. Janssen: “We proberen de grens op te rekken van datadeling en kijken wat juridisch mogelijk is, zonder dat het ten koste moet gaan van de privacy of andere belangrijke waarden. Welke informatie mag je delen onder welke omstandigheden? Hoe kun je efficiënt stromen uit de datapijplijn bundelen? Ook kijken we of er eventueel wetten veranderd moeten worden.” Dit moet een juridisch kader opleveren waarbinnen de informatie gedeeld mag worden met de Nederlandse douane. Met behulp van ICT wordt vervolgens een proces ingericht, dat zowel het werk voor vervoeders als voor de Nederlandse douane vereenvoudigd en in- en uitvoer van goederen sneller en veiliger maakt.